En Sık Yapılan Bilişsel Çarpıtmalar

🖇️ Günlük yaşantımızda yaptığımız bu bilişsel çarpıtma türleri kişilerarası ilişkilerimizi etkileyen ve olaylara karşı gerçekten uzak yanlı bir bakış açısıyla bakmamıza neden olan olumsuz düşünce biçimleridir.

Ya Hep Ya Hiç Şeklinde Düşünmek

• Çatışma yaşanılan kişiye karşı sadece siyah veya beyaz olarak bakmak. Örneğin; Kızdığınız bir kişiyle ilişkiniz sonlandığında kurtarıcı özelliklerini görmezden gelip yaşanılan ilişkinin tam bir hata olduğunu düşünmek.

Aşırı Genelleme

• Bir tek olaydan genel yargılar çıkarmaktır. Bu tür düşüncelerde sık sık “her şey, hiçbir şey, her zaman, hiçbir zaman, asla veya hep” gibi kelime kalıpları yer alır. Örneğin; Yaşadığınız ayrılıktan sonra “hayatım boyunca böyle mutlu olamayacağım, kimse beni böyle sevmeyecek” diye düşünmektir.

Olumluyu Yok Saymak

• Kişinin iyi özelliklerini ve davranışlarını önemsememekte ısrar etmek. Örneğin; Kavgalı olduğunuz biri olumlu bir davranış gösterirse, iyi niyeti düşünmek yerine sizi manipüle ettiğini düşünebilirsiniz.

Zihin Okuma

• Elinizde kanıt olmadan karşınızdaki kişinin sizin hakkınızdaki düşüncelerini bildiğinizi sanmak ve o kişinin zihnindekileri tahmin etme çabasıdır. Örneğin; Telefonunuza geç cevap veren birinin sizinle konuşmak istemediğini düşünebilirsiniz.

Tersine Zihin Okuma

• Karşınızdaki kişinin sizin ne düşündüğünüzü siz ona söylemeden bilmesi gerektiğini düşünmektir. Örneğin; Partnerinizden sizin nasıl hissettiğinizi bilmesi gerektiğini düşünürsünüz.

Hatalı Falcılık Yapmak

• Gelecekte olacak olayların kötü olacağına dair tahminler yapma ve bu tahminleri gerçek gibi düşünmektir. Örneğin; Bir kişiyle sorun yaşadıktan sonra “aramız bir daha eskisi gibi olamayacak” diye düşünmek.

Duygusal Muhakeme

• Hislerinizin tamamen gerçeği yansıttığını düşünmek. Örneğin; Olaylara ve kişilere karşı “ben ne hissedersem o çıkar” şeklinde düşünce kalıbı geliştirmek.

Kişiselleştirmek

• Kişiler olumsuz olan her olaydan kendilerini sorumlu tutarlar. Yeterince iyi olmadıklarını ve hatalı olduklarını düşünebilirler. Örneğin; Yaşadığınız olumsuz durumların ardından “bende bir uğursuzluk var, kısmetim kapalı” diye düşünmek.

Etiketleme

• Karşınızdaki kişiyi kötü özellikleriyle etiketlemek. Örneğin; Kızdığınız bir kişiye karşı ”o aptalın teki” şeklinde etiketleme yapmak.

Suçlama

• Sorunun gerçek nedenini bulmak yerine suçluyu aramaktır. Kişi hatalı olduğu bir olayda kendi rolünü kabul etmeden direkt başkasını suçlayabilir veya hatası olmayan bir durumda kendini suçlu hissedebilir. Örneğin; Bir olayda ihmaliniz olmasına rağmen karşınızdakine ”hepsi senin suçun” diyerek sinirlenmek.